Spotkanie ze świadkami historii w 50. rocznicę wydarzeń marcowych
Goście: Danuta Kowalski, Katarzyna Weintraub, Henryk Kowalski
Organizacja: Mitte 21 e.V., Urszula Ptak, DJV Berlin
Moderacja: Urszula Ptak
Termin: 01.03.2018 Miejsce: DJV Berlin, Alte Jakobstraße 79/80, 10179 Berlin
Spotkanie ze świadkami historii zorganizowano w Berlinie w 50. rocznicę wydarzeń marcowych.
„Nie czułam się ofiarą. Sama zdecydowałam się uciec. Nie byłam wyrzucona.” – mówiła po dyskusji w Niemieckim Stowarzyszeniu Dziennikarzy (DJV) w Berlinie Danuta Kowalski. Graf
iczka i malarka chętnie wraca do Polski. Jednak, jej zdaniem, sytuacja w dzisiejszej Polsce przywodzi na myśl tę sprzed 50. lat.
Podobnie uważa Henryk Kowalski. „Może niuanse są inne, inne jest słownictwo, ale jest podobnie. Próbuje się zmobilizować polski antysemityzm, żeby osiągnąć pewne cele polityczne i ustalić swoją władzę” – ocenia.
Innego zdania jest Katarzyna Weintraub, dziennikarka i tłumaczka. „To może na zewnątrz podobnie wygląda, ale to nie jest to. Uśpiony antysemityzm, który drzemie w polskim społeczeństwie, jest zawsze podatny na takie bodźce. Tak było w 68 i tak jest teraz. Tyle że wtedy on był dużo sprawniej sterowany.” – mówiła uczestniczka dyskusji, którą przygotowała i poprowadziła Urszula Ptak.
Zamieszczona tutaj relacja do odsłuchania w berlińskim Radio Cosmo.
Henryk Kowalski ur. 1946, jest fizykiem cząsteczek elementarnych. Henryk od 15-go roku życia angażuje się w międzyszkolnym klubie dyskusyjnym znanym jako „Klub Poszukiwaczy Sprzeczności“. W 1964 zaczyna studiować fizykę na UW, potem kontynuuje studia na Uniwersyteckie w Bonn, gdzie jego ojciec pracuje jako korespondent Trybuny Ludu. Po początku antysemickiej kampanii, po wojnie 6-dniowej w Izraelu, ojciec i Henryk decydują się nie wracać do Polski. 1968
w trakcie marcowych wydarzeń Henryk wyciąga z Polski przez Jugosławię swoja przyszłą żonę oraz dostaje azyl polityczny w Niemczech.
Po doktoracie Henryk pracuje w DESY w Hamburgu, w CERN-ie w Genewie jak i na Columbia University w Nowym Yorku.
Danka Kowalski, graficzka,malarka.
Też z 46 go roku, rodzice pochodzący z okolic Lwowa spędzili wiele lat w wiezieniach sanacyjnych za przynależność do Komunistycznej Partii Zachodniej Ukrainy. Danka była też członkinią Klub Poszukiwaczy Sprzeczności. Studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. W marcu 1968 uczestniczyła w protestach studenckich na Uniwersytecie Warszawskim, brutalnie zaatakowanymi przez służby bezpieczeństwa. Oczekując aresztowania z racji przynależności do rodziny liberalnych komunistów pochodzenia żydowskiego zdecydowała się 12 marca opuścić Polskę. Dotarła do Jugosławii skąd wyjechała na zachód ze sfałszowanym paszportem. Pierwszy legalny paszport dostała w Holandii, potem azyl w Niemczech. Kontynuowała studia na Akademii Sztuk Pięknych w Düsseldorfie i Hamburgu.
Katarzyna Weintraub. W marcu ’68 była studentką III roku filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Na skutek antysemickiej kampanii podjęła decyzję o wyjeździe z Polski. Po trzech odmowach wydania jej dokumentu podróży podjęła na nowo studia, które ukończyła w 1970 r. Zgoda na wyjazd przyszła latem 1971 r. Opuściła Polskę i wyjechała do Szwecji. W Sztokholmie ukończyła studia antropologii społecznej na Uniwersytecie Sztokholmskim. Po przełomie ´89 ponownie otrzymała polski paszport. Od 35 lat pracuje jako wolna dziennikarka, publicystka, autorka i tłumaczka literatury faktu. W pracy dziennikarskiej od wielu lat zajmuje się tematyką kultur pamięci zbiorowej – polskiej, niemieckiej i żydowskiej. Współpracowała z licznymi niemieckimi rozgłośniami radiowymi oraz polskimi i niemieckimi gazetami, czasopismami i domami wydawniczymi. Obecnie mieszka w Berlinie.
Deutsch
Ein Podiumsgespräch mit Danuta Kowalski, Katarzyna Weintraub und Henryk Kowalski über kulturellen und persönlichen Hintergrund des März 1968 in Polen.
Moderatorin: Urszula Ptak
Henryk Kowalski (Jahrgang 1946) ist Physiker (Fachgebiet: Teilchenphysik). Henryk engagierte sich mit 15 Jahren im schulübergreifenden Diskussionsklub „Klub Poszukiwaczy Sprzeczności“/Club der Widerspruch-Sucher. 1964 begann er sein Physikstudium an der Universität Warschau, setzte es anschließend in Bonn fort, wo sein Vater als Korrespondent tätig war. Zu Beginn der antisemitischen Kampagne, nach dem Sechstagekrieg, beschlossen beide, nicht mehr nach Polen zurückzukehren. Während der März-Unruhen 1968 ließ Henryk seine zukünftige Frau – auf Umwegen über Jugoslawien – nach Deutschland kommen, wo ihm politisches Asyl gewährt wurde. Nach der Promotion arbeitete er bei DESA in Hamburg, bei CERN in Genf sowie an der Columbia University in New York.
Danka Kowalski – Grafikerin, Malerin, ebenfalls Jahrgang 1946. Die Eltern stammten aus der Gegend um Lemberg, verbrachten viele Jahre in Gefängnissen der Zweiten Republik wegen ihrer Mitgliedschaft in der Kommunistischen Partei der Westukraine. Danka war ebenfalls Mitglied des Clubs der Widerspruch-Sucher. Sie studierte an der Akademie der Künste in Warschau, nahm im März 1968 an den Studierendenprotesten an der Universität Warschau teil, die von polnischen Sicherheitsdiensten brutal angegriffen wurden. In Erwartung der Festnahme aufgrund ihrer Zugehörigkeit zur Familie liberaler Kommunisten jüdischer Herkunft, beschloss sie am 12. März Polen zu verlassen. Sie kam in Jugoslawien an, und von dort aus fuhr sie mit einem gefälschten Pass in Richtung Westen. Den ersten legalen Pass bekam sie in Holland ausgestellt, und das Asyl wurde ihr in Deutschland gewährt. Ihr Studium setzte sie an der Akademie der Schönen Künste in Düsseldorf und Hamburg fort.
Katarzyna Weintraub. Im März 1968 studierte sie im 3. Studienjahr Philosophie an der Universität Warschau. Infolge der antisemitischen Kampagne fasste sie den Entschluss, Polen zu verlassen. Die Behörden haben ihr dreimal den Reisepass verweigert. Nach drei Ablehnungsbescheiden blieb sie in Polen, nahm das Studium wieder auf und absolvierte es im Jahre 1970. Die Reisebewilligung erfolgte schließlich im Sommer 1971. Katarzyna Weintraub ging nach Schweden, wo sie das Studium der Anthropologie an der Universität Stockholm absolvierte. Nach der Wende bekam sie erneut den polnischen Pass. Seit 35 Jahren arbeitet sie als freie Journalistin, Publizistin, Autorin und Übersetzerin der Sachliteratur. In ihrer journalistischen Arbeit beschäftigt sie sich seit vielen Jahren mit der Thematik der kollektiven Erinnerungskultur. Sie arbeitete für viele deutsche Rundfunkanstalten sowie für deutsche und polnische Zeitungen, Zeitschriften und Verlagshäuser. Gegenwärtig lebt sie in Berlin.